Bộ rễ là cơ quan quan trọng đối với cây trồng, giúp cho cây sinh trưởng phát triển khỏe mạnh, đồng thời là cơ quan tiếp nhận thức ăn từ đất và vận chuyển lên các bộ phận khác của cây để giúp cây có nguồn thức ăn nuôi dưỡng cây. Tuy nhiên, bô rễ của cây rất dễ bị các sâu bệnh hại tấn công đặc biệt là vào mùa mưa.
Vai trò của bộ rễ đối với cây trồng: Bộ rễ là nguồn sống của cây trồng. rễ hấp thụ không khí, nước, chất dinh dưỡng từ đất và vận chuyển chúng tới lá, nơi chúng có thể tương tác với ánh sáng mặt trời để sản xuất đường, hương vị, và năng lượng cho cây. Đó là sự kỳ diệu giúp cây phát triển nhanh và khỏe mạnh; có vai trò bám vào lòng đất giúp cây đứng vững hơn, cố định cây ở vị trí ban đầu không bị đổ ngã; giúp hút nước cung cấp, vận chuyển lên các tế bào của cây, giúp cây có thể xanh tốt; cung cấp dinh dưỡng cho cây như đạm, lân, kali, canxi, magie, lưu huỳnh,…Ngoài ra, rễ còn đóng một vai trò quan trọng khác mà ít ai biết tới đó là tổng hợp Cytokinin, một dạng hormone thực vật giúp kích cây sinh trưởng, phát triển đâm trồi, nảy lộc.
Sự suy kiệt của bộ rễ khi bị ngập úng sau mùa mưa: Sau mùa mưa nếu vườn cây không kịp thoát nước mà luôn trong tình trạng ngập trong nước sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến bộ rễ của cây và các sinh vật có lợi trong đất. Khi bộ rễ cây bị ngập nước sâu, liên tục nhiều ngày, vườn không kịp thoát nước sẽ dẫn đến rễ cây bị tổn thương dẫn đến rất dễ bị các loại nấm bệnh tấn công như bệnh thối rễ, nấm rễ,… khiến cho cây ảnh hưởng, chậm phát triển, vàng lá cũng có thể gây nên chết cây nếu bộ rễ bị ảnh hưởng nặng.
Sau mưa nếu vườn cây không thoát nước nhanh chóng bộ rễ của cây sẽ bị thối rễ đây là một dạng bệnh khá nghiêm trọng đối với bộ rễ của cây. Bệnh có thể khiến cho cây bị suy nhược, thiếu dinh dưỡng, thiếu nước, vàng lá, rụng lá, rụng hoa và quả,... nếu cây bị nặng ảnh hưởng đến bộ rễ chính, cây có thể bị chết. Bệnh thối rễ, vàng lá, nấm mốc …là các loại bệnh khá phổ biến trong nhiều năm trở lại đây, đặc biệt là vào mùa mưa bệnh càng phát triển mạnh, những sinh vật gây hại trong đất lây lan nhanh, phát triển mạnh tấn công vào bộ rễ khiến bộ rễ bị tổn thương và suy kiệt dần, gây nên tình trạng mất khả năng hút nước, hút dinh dưỡng cung cấp cho cây khiến cây nhanh chóng bị chết.
Cách bảo vệ bộ rễ khỏe mạnh vào mùa mưa: Trước khi vào mùa mưa, người dân cần có biện pháp phòng chống ngập lụt cho cây trồng, đặc biệt là cây ăn trái. Cần làm hệ thống đê bao thoát nước được kiên cố, tạo thêm nhiều rãnh thoát nước để giúp nước thoát nhanh sau mỗi cơn mưa lớn.
Hiện tượng cây bị thối rễ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây
Sau khi tạnh mưa cần tiến hành rút nước nhanh cho vườn cây, tránh tình trạng ngập nước trong vườn, khơi thông mương máng giúp cây thoát nước nhanh chóng hơn. Sau mỗi trận mưa lớn khi nước rút người dân cần phải theo dõi mặt đất sẽ thấy phía trên mặt đất sẽ bị khô lại và ngăn cản không khí xuống rễ. Tuy nhiên, lúc này không nên dùng cuốc xới xáo đất xung quanh gốc cây vì sẽ làm ảnh hưởng đến cơ giới đất khiến tầng đất càng dễ yếm khí mà cần đợi cho đến khi đất đã khô hoàn toàn và cây bắt đầu hồi xanh lại thì dùng cuốc răng để phá ván dưới tàn của cây để không khí thông xuống dễ dàng.
Khi trời mưa các loài nấm bệnh trong đất phát triển mạnh gây nên các hiện tượng thối rễ, lúc này không nên bón phân cho gốc cây đặc biệt là sử dụng phân hoặc thuốc hóa học. Đất càng yếm khí thì nấm hại càng phát triển mạnh. Chính vì vậy, cần sử dụng các loại nấm như Trichoderma để diệt nấm bệnh có trong đất và bảo vệ bộ rễ được tốt nhất. Có thể dùng phân hữu cơ trộn với Trichoderma đào rãnh xung quanh và cho phân xuống. Biện pháp lâu dài là bón phân hữu cơ hoặc dùng rơm phủ lên mặt và tưới Trichoderma lên rơm để hỗ trợ cây trồng.
Hạn chế làm cỏ hoặc phun thuốc diệt cỏ trong mùa mưa vì cỏ là những bơm sinh học làm tầng đất sâu mau khô ráo, hạn chế bị đóng váng. Cắt tỉa bớt các cành vô hiệu, chồi vượt để hạn chế tiêu hao chất dinh dưỡng của rễ cung cấp cho cây trồng. Hạn chế đi lại nhiều trong vườn trong mùa mưa vì vừa làm cho cây bị lay động gốc, rễ non bị đứt, nấm bệnh có điều kiện xâm nhập gây thối rễ vừa làm cho đất ít kết chặt lại.
Thúy Lam – Phòng TT-HL