Hiện nay, vấn đề an toàn thực phẩm nói chung và rau màu nói riêng đang là mối quan tâm của nhiều người tiêu dùng. Rau sạch, hạn chế hoặc không sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật đang được thị trường ưa chuộng. Do vậy mà mô hình trồng rau hữu cơ đang được nhiều bà con nông dân thực hiện và nhân rộng.
Để hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất rau hữu cơ, mời bà con cùng tham khảo bài viết sau đây:
Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về nông sản sạch, an toàn của người tiêu dùng, người sản xuất cần phải thay đổi cách thức canh tác, đặc biệt là sản xuất hữu cơ. Trong đó, có rau màu hữu cơ.
Để sản xuất được rau hữu cơ, người canh tác cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuyệt đối tuân thủ nhiều quy định mới có thể đạt chuẩn hữu cơ. Quan trọng nhất là địa điểm sản xuất phải nằm trong vùng sản xuất rau an toàn, có đất và nước không bị nhiễm các chất độc hại, không ở trong các khu công nghiệp, không bị ngập úng,….
Địa điểm canh tác phải nằm trong vùng sản xuất rau an toàn
Cụ thể bà con cần lưu ý một số vấn đề sau:
1. Khu vực canh tác
Nơi canh tác rau hữu cơ phải được cách ly bằng tường bao hay trồng rào chắn cây cỏ. Nói cách khác là phải tạo khoảng cách với các nơi sản xuất thông thường. Việc cách ly này sẽ giúp không cho hóa chất độc hại hay phân bón hóa học từ ruộng sản xuất thông thường lây nhiễm sang ruộng hữu cơ.
2. Sản xuất luân canh, xen canh
Một trong những nội dung cơ bản nhất của việc trồng rau hữu cơ là nên chọn phương pháp luân canh cây trồng liên tục và xen canh cây ngắn ngày với cây dài ngày, cây có thân cao, thấp khác nhau,….. Biện pháp này nhằm giúp cây trồng tránh được sâu bệnh hại, sử dụng cân bằng hơn dinh dưỡng trong đất. Bên cạnh đó, biện pháp xen canh cũng là một trong những phương pháp hữu hiệu luôn được áp dụng trong sản xuất rau hữu cơ. Xen canh giúp phân tán nguy cơ tập trung sâu bệnh hại, hạn chế cỏ dại…
Trồng luân canh, xen canh rau màu
3. Chuẩn bị phân bón
Trong trồng rau hữu cơ bà con không được sử dụng phân bón vô cơ mà phải sử dụng phân hữu cơ tự nhiên hoặc phân đã được ủ hoai mục để bù đắp dinh dưỡng cho cây trồng. Người trồng rau hữu cơ có thể sử dụng dịch trùn quế vì đây là sản phẩm cung cấp đầy đủ các dưỡng chất, các chất khoáng thiết yếu như canxi, đồng, sắt,... Bên cạnh đó, bà con có thể tự ủ phân với nguyên liệu gồm: phân trâu, phân bò, phân gà, các loại rơm cỏ, các vật liệu xanh như phụ phẩm rau… Các vật liệu trên phải được trộn đều với nhau và ủ nóng trong khoảng 2 - 3 tháng cho đến khi hoai mục hoàn toàn. Trong quá trình ủ phân sẽ sinh nhiệt độ cao. Chính vì vậy, các nguồn sâu bệnh hại sẽ bị tiêu diệt, các hạt cỏ dại sẽ mất khả năng nảy mầm trong quá trình ủ phân. Sau khi phân ủ được phân hủy hoàn toàn và không còn mùi hôi mới được dùng đem bón cho đất.
Lưu ý: Không sử dụng phân tươi trong sản xuất rau hữu cơ. Tất cả các nguyên liệu trên phải được ủ nóng trước khi bón vào đất.
Ủ phân hữu cơ
4. Chuẩn bị nước tưới
Nước tưới cho trồng rau hữu cơ rất quan trọng. Nguồn nước không được nhiễm các chất hóa học, các chất thải từ nông nghiệp, công nghiệp, nước thảy sinh hoạt, ... Như vậy, phải cần có nguồn nước sạch để cung cấp cho việc tưới tiêu hàng ngày.
5. Phòng trừ sâu bệnh hại
Trong sản xuất rau hữu cơ, chúng ta không được sử dụng thuốc trừ sâu, hóa chất. Thay vào đó, người nông dân phải áp dụng các biện pháp phòng trừ bằng phương pháp sinh học, các biện pháp dân gian như chiết suất nước tỏi, gừng phun lên lá hay trồng xung quanh ruộng rau hữu cơ các cây dẫn dụ hoặc xua đuổi côn trùng,…. Bên cạnh đó, cũng cần phải trồng xen canh các loại rau màu nhằm tương tác hỗ trợ lẫn nhau. Một đặc tính nữa là trong sản xuất rau hữu cơ, khi đất đai ổn định, cây trồng tăng trưởng tốt, thường thì cây hữu cơ sẽ khỏe hơn nên khả năng kháng bệnh sẽ cao hơn cây trồng thông thường rất nhiều.
Trồng xen các loại rau màu
6. Trồng và chăm sóc
Trồng rau hữu cơ đòi hỏi công sức bỏ ra khá cao và phải theo đúng nguyên tắc từ phân bón đến nước. Phải làm cỏ bằng phương pháp thủ công, không được dùng thuốc diệt cỏ.
7. Ghi chép nhật ký canh tác
Quản lý canh tác rau hữu cơ đòi hỏi người trồng phải ghi chép toàn bộ trong suốt quá trình trồng kể cả về sản lượng thu hoạch. Các thông tin này sẽ cho thấy sự minh bạch trong sản xuất rau hữu cơ cũng như giúp tránh được việc sử dụng hoá chất hay trộn lẫn hàng từ bên ngoài. Để được chứng nhận rau hữu cơ, toàn bộ quá trình này sẽ được thanh, kiểm tra hàng năm bởi các cơ quan chuyên môn.
Bà con lưu ý: Do không được phép dùng các loại giống rau màu biến đổi gien, thuốc kích thích tăng trưởng… nên thời gian sinh trưởng và thu hoạch của rau hữu cơ sẽ kéo dài hơn rau thông thường./.
Huỳnh Văn Đệ - Phòng TT-HL