Trong một tác phẩm Bonsai tất cả các bộ phận như gốc, rễ, thân, cành, lá, chậu trình bày, bố cục đều có giá trị vì các yếu tố đó được phối hợp nhịp nhàng để cho ra một tác phẩm. Muốn đạt được điều này cần phải có những cảm nhận về sự cân xứng, về đường nét, về tổng khối và sự phối cảnh, kết hợp với những kiến thức về kỹ thuật làm vườn, sinh học và trồng trọt.

3. Chọn thân

          - Mặc dù thân là yếu tố được xem xét và đánh giá sau bộ gốc, rễ nhưng cấu trúc thân là trung tâm của trường nhìn, đây là nơi thu hút sự chú ý của người xem bằng đường nét, hình dáng thân và màu sắc của vỏ cây.

          - Trong quá trình chọn lựa thân nên chú ý đến hướng uốn lượn, đường nét của thân cây có hài hòa với cấu trúc của bộ gốc, rễ hay không, cần chú ý đến sự hài hòa của thân và bộ gốc, rễ để lựa chọn được mặt tiền của cây một cách chính xác, vì việc này sẽ giúp chúng ta xác định được kiểu dáng của  cây trong tương lai một cách dễ dàng theo dự kiến ban đầu. Từ dáng thân đã được xác định đó, có thể xây dựng được bố cục của cành, nhánh trong không gian chung của cây một cách cụ thể.

          - Như vậy khi chọn đúng phương vị và nét thân của cây trong không gian, nó sẽ giúp cho việc  hình thành phong thái của cây một cách dễ dàng thuận lợi.

          a. Chọn kiểu thân cho Bonsai cần lưu ý các tiêu chuẩn sau

          - Cấu trúc thân: Phải thon dần từ gốc tới ngọn, còn gọi là tiêu chuẩn “đầu voi, đuôi chuột”.

          - Thân có thể thẳng, nghiêng hoặc bất kỳ. Trên thân nên có những đường cong bất quy tắc nhưng thật tự nhiên, không nên tạo ra nét của thân quá nhân tạo trong cái nhìn.

          - Hình dạng thân có tác động lớn trong vẻ đẹp tổng thể. Một thân đẹp nên có những đường cong lớn và đường cong nhỏ phối hợp với nhau một cách hài hòa.

Hình một thân đẹp, uốn lượn hài hòa

- Giữa đường kính gốc và chiều cao cây nên có một tỉ lệ tương đối hợp lý đó là là tỉ lệ 1/6 (hình vẽ). Tuy nhiên, tỉ lệ này có thể sai khác đi rất nhiều trên từng cây cụ thể, ở những cây có phần gốc tương đối lớn thì chiều cao có thể thấp hơn. Do đó có thể xem đây chỉ là một tỉ lệ cơ bản về sự hài hòa và mang tính chất tham khảo.

Đường kính gốc và chiều cao cây theo tỉ lệ 1/6

 Thân có phần phẳng dưới thấp hướng về mặt tiền và phô diễn được độ uốn lượng của thân cây

Trong hình minh họa bên thì hướng trước, sau và bên phải đều có thể làm mặt tiền nhưng hướng trái không được chọn làm mặt tiền.

b. Những kiểu thân bị lỗi

- Thân có đường cong như cánh cung: Đường nét, hình thái cây rất đơn điệu, không tạo được ấn tượng thẩm mỹ trong nghệ thuật của Bonsai

- Thân uốn lượn dích dắc: Kiểu dáng của cây bộc lộ tính nhân tạo quá rõ rệt. Ấn tượng về đường nét của thân là phi tự nhiên không nên chọn kiểu thân như thế này để xây dựng một cây Bonsai

- Phần gốc bị teo nhỏ bụng thân to hơn gốc, kiểu chân ếch, thân bị phù: Cấu trúc thân không thể hiện được tính chất “đầu voi, đuôi chuột” trong tiêu chuẩn thẩm mỹ của Bonsai. Đây là kiểu thân xấu không nên chọn

- Thân có hình trụ ống, kích thước của phần gốc và thân tương đối đều nhau: Hình thái thân không bộc lộ được tính chất “gốc nở ngọn thon” ở một cây già tuổi, lâu năm. Cấu trúc thân không đẹp mắt tạo ấn tượng như một cây còn non trẻ

(hết kỳ 5, mời xem tiếp kỳ 6:Các nguyên tắc cơ bản để xây dựng một tác phẩm Bonsai)

                                                                                                  Quốc Tuấn