Ấp Xóm Lớn, xã Hòa Bình, tỉnh Cà Mau là vùng ven biển, đất sản xuất nông nghiệp xen kẽ với nhiều kênh rạch tự nhiên. Bà con nơi đây ngoài nghề trồng lúa, nuôi tôm còn phát triển thêm các mô hình nuôi thủy sản nước ngọt khác để tăng thu nhập. Trong đó, nuôi lươn không bùn là một mô hình đáng chú ý, tận dụng được diện tích nhỏ, vốn đầu tư vừa phải nhưng mang lại lợi nhuận khá cao. Tuy nhiên, nếu nuôi không đúng kỹ thuật, chất thải và nước thải từ lươn có thể gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Do vậy, việc áp dụng mô hình nuôi lươn an toàn, hiệu quả, gắn với bảo vệ môi trường là rất cần thiết để phát triển bền vững.
Chúng tôi tìm hiểu và đến gia đình anh Lê Văn Hột, ấp Xóm Lớn, xã Hòa Bình, tỉnh Cà Mau. Là người nuôi lươn có kinh nghiệm trên 20 năm và gắn bó với nghề. Khác với phương pháp nuôi truyền thống thường tận dụng bùn đáy, mô hình nuôi lươn không bùn sử dụng bể composite, bên trong sạch sẽ, không có lớp bùn. Tổng diện tích nuôi lươn của gia đình anh là 4 ha có mái che để hạn chế ánh nắng trực tiếp. Hiện tại anh đang nuôi hơn 50 bể lươn thương phẩm. Mật độ thả 3 ngàn con lươn giống trên 1 bể, về con giống anh tự sản xuất tại nhà, lươn giống khỏe mạnh, đồng cỡ, không trầy xước.
Anh Lê Văn Hột, ấp Xóm Lớn, xã Hòa Bình, tỉnh Cà Mau chia sẻ: Quy trình nuôi lươn mật nước ban đầu khoản 7 cm đến khi nuôi lươn phát triển dần thì mật nước là 03 cm cho đến khi thu hoạch.
Trong nuôi lươn, chất lượng nước rất quan trọng, trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe, tăng trưởng lươn nuôi. Nước được xử lý kỹ qua hệ thống lọc nước, đưa qua bồn chứa, sau đó cấp cho bể nuôi.
Thức ăn: Chủ yếu sử dụng thức ăn công nghiệp dạng viên nổi, dễ quản lý lượng thức ăn, giàu dinh dưỡng, giúp lươn tăng trưởng đồng đều.
Quản lý chăm sóc: Theo dõi sức khỏe lươn hằng ngày, thay nước thường xuyên, kiểm tra hoạt động bắt mồi, màu sắc, cơ thể, chất lượng nước, chế độ cho ăn, sức ăn của lươn, tăng trưởng của lươn nuôi.
Anh Hột cho biết thêm: Trong quá trình nuôi lươn chăm sóc và cho ăn hàng ngày cần trộn men tiêu hóa, vitamin c, và phòng ngừa bệnh cho lươn phải diệt khuẩn những bệnh thường gặp…
Hiệu quả mang lại của gia đình anh qua thực tế cho thấy mô hình đã chứng minh nhiều ưu điểm: Thư nhất, giảm được 30–40% lượng nước thải ra môi trường so với nuôi truyền thống. Thứ hai, tỷ lệ sống của lươn cao hơn, đạt trên 80%. Thứ ba, thời gian nuôi từ 8–10 tháng, lươn đạt trọng lượng 200–250g/con, lợi nhuận cao hơn 20–25% so với nuôi có bùn, đồng thời giảm đáng kể công lao động trong khâu xử lý môi trường. Anh cho biết: Mỗi 1 bể lươn gia đình anh thu hoạch từ 600 trăm đến 700 trăm kg lươn thương phẩm trên 1 bể, giá dao động từ 80 đến 90 ngàn đồng trên một kilogam. Tổng chi phí điện, nước, thức ăn khoảng 55 ngàn đồng trên 1kg, như vậy mỗi vụ nuôi lợi nhuận từ mô hình lươn của gia đình anh từ 900 trăm triệu đến 1 tỷ đồng chưa kể anh sản xuất và bán con giống trong và ngoài tỉnh.
Ông Dương Thanh Hậu - Trung tâm Khuyến nông Cà Mau cho biết: Hiện nay đối với loại hình nuôi lươn không bùn bằng thức ăn viên công nghiệp, sử dụng bể composite. Tuy nhiên để đạt hiệu quả bà con cần lưu ý một số vấn đề sau: Thứ nhất lựa chọn con giống màu sắc sáng, vàng bóng, kích cỡ đồng điều tốt nhất. Thứ hai bà con nên chọn size 500 con/kg. Thứ ba là mật độ nuôi từ 500 con đến 700 con/m2…
Cách cho ăn và phòng bệnh cho lươn, khi bà con bắt lươn giống về cho lươn ăn lượng thức ăn vừa phải, chỉ cho ăn từ 1 đến 2 cử…khi đến tháng thứ 2 và tháng thứ 3 thì tăng lượng thức ăn tăng từ 2 đến 3 cử và trộn men tiêu hóa cho lươn để tăng sức đề kháng và phát triển tốt…
Mô hình nuôi lươn không bùn an toàn, hiệu quả, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho hộ nuôi mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên nước, hướng đến sản xuất thủy sản xanh – sạch – bền vững./.
Việt Khái, Trung tâm Khuyến nông